FAQ sloten, cilinders en meer...

Toegangscontrole, inbraakbeveiliging, identiteits- en autorisatiemanagement zijn beveiligingsmaatregelen die allemaal onder de term ‘toegangsbeveiliging’ vallen. Op het moment dat we bepalen of iemand al dan niet toegang tot een gebouw of ruimte heeft, wordt dat toegangscontrole genoemd. Of er nu een slagboom of een RFID wordt gebruikt; het gaat altijd om de vraag of persoon X toegang heeft tot gebouw Y. Waar bij toegangsverlening deuren worden geopend of gesloten, wordt bij toegangscontrole ook geregistreerd wie er binnen is.

Toegangscontrole reguleert wie waar en wanneer naar binnen mag in een organisatie. Een toegangscontrolesysteem maakt daarbij gebruik van herkenning via identificatie. Het daarvoor meest geschikte identificatiemiddel wordt met name bepaald door het risicoprofiel van de organisatie. Als identificatiemiddel kan een pincode voldoende zijn, maar de meeste geavanceerde systemen maken gebruik van een RFID. Met RFID is het mogelijk om van een afstand informatie af te lezen van RFID-tags in toegangspassen. Het voordeel van deze technologie is dat er naast toegangscontrole met de kaart ook andere applicaties kunnen worden uitgevoerd, zoals contactloos betalen of inloggen op een IT-netwerk. De technologie is tevens geschikt om toe te passen als gebruikersgemak van belang is, er hoge beveiligingseisen gelden en er sprake is van zware omstandigheden zoals kou of hitte.

Bij de inrichting van toegangscontrole speelt de aard van een bedrijf of instelling en ook de bedrijfscultuur een belangrijke rol. Bedrijven met de nadruk op hospitality hebben uiteraard een ander eisenpakket dan bijvoorbeeld een ziekenhuis waar vertrouwelijkheid en integriteit centraal staan. Soms ook is al duidelijk dat een bedrijf in de toekomst sterk zal groeien en moeten systemen op voorhand daarop ingericht zijn. In alle gevallen is er sprake van doordacht maatwerk.

Belangrijk is altijd om eerst een risicoanalyse te maken en tot een lange termijnvisie te komen die maakt dat er nu, op korte termijn, geen desinvesteringen gedaan worden. Kijk daarbij naar de ontwikkelingen in de technologie, maar ook naar het bedrijfsbeleid en zelfs wetgeving. Kies nu een toegangscontrolesysteem en maak daarbij een juiste afweging tussen gebruiksgemak, gastvrijheid en veiligheid. Als het goed is komt er zo een plan van vereisen op tafel. Zoek daar een leverancier bij. Dat zal al gauw een integrator moeten zijn. Deze zorgt ervoor dat het nieuwe toegangscontrolesysteem en alle aanverwante systemen op de juiste manier worden geïmplementeerd, geïntegreerd en onderhouden. Een toegangscontrolesysteem is een aanzienlijke investering waarop je de komende tien jaar wilt kunnen vertrouwen. Daarom is het belangrijk dat je de aankoop goed voorbereidt en alle overwegingen meeneemt.

Bij het ontwikkelen van een plan voor de toegangsbeveiliging wordt er eigenlijk altijd gedacht in zones. Dat worden binnen de toegangsbeveiliging schillen genoemd. Er is in alle gevallen een buitenschil; dat is de afgrendeling van een gebouw van de buitenwereld. Maar ook binnen een gebouw zijn er schillen aan te geven. Een medewerker van een winkel mag wel de winkel in en het magazijn, maar niet het kantoor. Een leraar mag op school via de ingang naar binnen en zijn eigen lokaal opendoen, maar mag niet in de technische ruimtes komen.
Met een doordacht plan is dit allemaal te realiseren. Ook met gewone cilindersloten. Met de komst van elektronische sloten en tags is dat uiteraard allemaal nog heel veel gemakkelijk geworden. Toegangsautorisatie kan niet alleen aan een ruimte gekoppeld worden, maar soms zelfs aan een tijd, waardoor een schoonmaker in de avond het kantoor in kan, maar overdag niet bijvoorbeeld.

Veel organisaties delen toegangscontrole in op basis van het Role Based Access Control (RBAC), ofwel het toekennen van autorisaties op basis van functie en rol. RBAC geeft aan welke resources in het netwerk voor een medewerker beschikbaar zijn in relatie tot de rol die een medewerker in de organisatie vervult. Bij de invoering van RBAC worden op basis van de gegevens in het personeelssysteem (functie, afdeling, locatie en kostenplaats) rollen gedefinieerd.

We spreken eigenlijk niet van een elektronisch slot maar van een elektronisch toegangscontrolesysteem. Het is een systeem waarbij de ‘sleutel’ niet een traditionele sleutel is, maar waar een deur geopend wordt met een toegangspas, tag, pincode of bijvoorbeeld biometrische gegevens (vingerafdruk, irisscan).

Het feitelijk sluiten en openen van de deur gebeurt bij alle sloten op dezelfde wijze. Maar waar bij een traditioneel slot van een cilinder gebruik wordt gemaakt die als het ware de ingestoken sleutel afleest, wordt bij een elektronisch slot iets anders afgelezen en wordt daarmee het slot vrijgegeven. Daar is in alle gevallen elektriciteit voor nodig. Soms moet een slot daarom aan het net worden aangesloten, maar in de meeste gevallen wordt er gebruik gemaakt van hoogwaardige batterijen.

Elektronische sloten hebben heel veel voordelen ten opzichte van traditionele sloten. Kort samengevat komt het er op neer dat het met elektronische sloten veel gemakkelijker is om schillen te definiëren, dat het beheer heel veel gemakkelijk is, dat bij sleutelverlies of verhuizing geen cilinders vervangen hoeven te worden, dat tags goedkoper zijn dan sleutels én dat het mogelijk is ook vast te leggen wie wanneer in een ruimte geweest is. In veel wooncomplexen zorgt het niet hoeven vervangen van sloten bij verlies van de sleutel er al voor dat de investering binnen enkele jaren wordt terugverdiend.

Een tag is een elektronische sleutel. Vaak in de vorm van een druppel. Ze gaan lang mee en zijn volledig programmeerbaar. U koppelt een tag of druppel aan een gebruiker. Deze gebruiker heeft alleen toegang op tijdstippen die in het systeem zijn vastgelegd. U kunt nu niet alleen bepalen wie op welke tijden het terrein of pand mag betreden, maar u kunt ook terugzien welke personen wanneer aanwezig waren. Een verloren of gestolen tag of druppel kan makkelijk worden uitgeprogrammeerd.

Deze vraag is niet eenvoudig te beantwoorden. Het antwoord is namelijk sterk afhankelijk van de situatie en zal dus altijd maatwerk zijn. Een slot voor een AirBNB zal aan geheel andere eisen moeten voldoen, dan het slot in een ziekenhuis. Wat wel duidelijk is: er bestaan oplossingen die voor de particulier en zelf-montage ontwikkeld zijn en er zijn systemen voor de professionele gebruiker. Safe concentreert zich op deze laatste.

Er zijn zeker een kleine honderd merken elektronische sloten verkrijgbaar in Nederland. Er bestaat een enorm verschil in intrinsieke kwaliteit. Daarnaast is de programmeerbaarheid en integreerbaarheid een groot issue. Groetere instanties kiezen voor elektronische sloten vanwege het beheer. Dat beheer moet dan ook perfect geregeld zijn en als het even kan geïntegreerd worden met andere systemen. Voor Safe betekent dit, dat het zich focust op de merken Salto, NEMEF Radaris en eCliQ. Daarnaast biedt Safe voor particulieren ENTR aan van Nemef.

U kunt het beheer optimaliseren door de verschillende informatiesystemen zoals het personeelsinformatiesysteem, het facilitair management systeem en ook het toegangscontrolesysteem met elkaar te koppelen. Het ligt voor de hand om dan het personeelsinformatiesysteem als bron te gebruiken en deze centraal beheerde informatie óók als basis te gebruiken voor het beheer van de identificatiemiddelen. In geval een medewerker de organisatie verlaat, hoeft u zijn gegevens slechts eenmalig centraal te wijzigen in het personeelsinformatiesysteem en zullen al zijn identificatiemiddelen automatisch worden geblokkeerd.

Een cilinderslot is een slotmechanisme bestaande uit een cilinder en een behuizing. Stiften, plaatjes of kogeltjes blokkeren de cilinder zolang de bijpassende sleutel niet in het slot is gestoken. Alleen als de juiste sleutel in de cilinder wordt gestoken kan deze worden gedraaid in de behuizing, waarmee het slot geopend of gesloten wordt. Veelal bestaat het slot uit het eigenlijke slot en een losse cilinder. De cilinder heeft een gestandaardiseerde afmeting (europrofiel) en kan gemakkelijk verwisseld worden als de deur eenmaal geopend is. Cilinders functioneren feitelijk als aandrijfmechanismen voor sloten. De meest voorkomende soorten zijn de profielcilinder en de staartcilinder. De eerste wordt gebruikt voor insteeksloten, de tweede voor oplegsloten.

Het cilinderslot heeft diverse voordelen. Het slot is over het algemeen erg veilig, zeker de duurdere (gecertificeerde) varianten. De cilinder is erg gemakkelijk te vervangen. Je hoeft niet heel het slot te verwijderen. Bovendien is een cilinderslot vrij voordelig. Wel raden wij je aan niet het goedkoopste cilinderslot te gebruiken, want de goedkopere sloten zijn vaak niet bestand tegen de inbraaktechnieken die slimme criminelen vandaag de dag gebruiken.

De goedkopere sloten zijn eenvoudig en vrij snel te kraken door middel van ‘lockpicking’. Hierbij gebruikt een inbreker een losse paperclip of stevige draak om de vergrendelhaak in de binnenzijde van het slot te bereiken. Vervolgens kan de paperclip of draad gebruikt worden om de pinnen van het slot te laten bewegen. Hierdoor gaat het slot open, zonder sleutel. En er is nog een nadeel: op het moment dat een cilinder beschadigd raakt dan deze weliswaar heel gemakkelijk vervangen worden, maar dat geeft vaak problemen bij het sleutelbeheer als dit niet exact dezelfde cilinder is. Als de toegangsdeur van een appartementencomplex een nieuwe cilinder krijgt, moeten alle bewoners nieuwe sleutels krijgen. Daarom vervang je graag met exact dezelfde cilinder. Maar die kent een lange levertijd. Daarom werkt Safe Beveiliging graag met EVVA. Safe kan de EVVA-cilinders in eigen huis vervaardigen en zo direct voor een oplossing zorgen.

Een veel voorkomende methode om een cilinderslot open te breken, is kerntrekken. Met een boormachine schroeft de inbreker een schroef in het cilinderslot. Met een klauwhamer wordt de schroef met cilinder uit de deur getrokken. Nu kan de inbreker bij het slot zelf en het slot kan nu eenvoudig omgezet worden, waardoor de deur niet meer vergrendeld is. Deze methode duurt alles tezamen in veel gevallen minder dan 20 seconden. Een cilinderslot is echter goed te beveiligen tegen deze methode. Een cilinderslot dat hiertegen beveiligd is, wordt kerntrek-proof genoemd. Er zijn hiervoor twee methodes, met een anti-kerntrekcilinder of met veiligheidsbeslag met kerntrekbeveiliging. Een anti-kerntrekcilinder is een versterkte cilinder. Hierdoor kan de cilinder meer trekkracht weerstaan, waardoor het voor een inbreker praktisch onmogelijk wordt om het cilinderslot uit de deur te trekken nadat er een schroef ingezet is. Veiligheidsbeslag met kerntrekbeveiliging (ook wel kerntrekbeslag genoemd) wordt van binnenuit geplaatst en de cilinder wordt omsloten door metaal. Hierdoor kan de cilinder niet uit de deur getrokken worden.
Kerntrekken is een nieuwe inbraakmethode, waardoor er geen wetgeving is over hoe deuren en sloten beveiligd dienen te zijn tegen deze techniek. Het Politie Keurmerk Veilig Wonen (PKVW) heeft wel een advies uitgebracht. In dit advies komen twee punten duidelijk naar voren: installeer een cilinder met SKG 3-sterrenkeuring en plaats kerntrekbeslag of een versterkte cilinder met een minimale uittrekkracht van 15 kN.

Ongetwijfeld bent u bekend met de SKG-sterren die op hang- en sluitwerk aangebracht worden. Aan de hand van het aantal sterren is zichtbaar hoe inbraak werend het hang- en sluitwerk is.
Inbraak werend hang- en sluitwerk wordt beproefd volgens de norm NEN 5089. In september 2009 is de laatste versie van deze norm gepubliceerd. Hierin is een wijziging opgenomen met betrekking tot de toekenning van het aantal sterren. De sterrensystematiek is aangepast, zodat er een logische relatie ontstaat tussen de weerstandklasse van inbraak werende ramen en deuren en het aantal sterren op hang- en sluitwerk. Dit maakt het toepassen van hang- en sluitwerk met sterren een stuk logischer.

SKG 1 ster cilinder moet je niet toepassen. Ze zijn niet-zelfstandig inbraakwerend.

SKG 2 sterren cilinders hebben gedeeltelijke boorbeveiliging. De wat nieuwere uitvoeringen zijn ook beter beveiligd tegen de klopsleuteltechniek en lockpicking maar bieden geen bescherming tegen het z.g. kerntrekken (zie verderop deze pagina).

SKG 3 sterren uitvoeringen hebben zware boorbeveiliging. Naast betere beveiliging tegen slagsleuteltechniek en lockpicking biedt de nieuwe generatie drie sterren cilinders ook goede bescherming tegen kerntrekken.
De duurdere 3 sterren cilinders zijn, afhankelijk van merk en uitvoering, meestal ook voorzien van een stalen brug. Deze maakt het afbreken van de cilinder zeer moeilijk, zelfs als deze niet beschermd is door veiligheidsbeslag.

Het vervangen van een cilinder duurt ongeveer 3 minuten.
Stap 1: Schroef het beslag aan de binnenzijde van de deur een slag los om wat ruimte te creëren.
Stap 2: Aan de kopse kant van de deur vindt u een schroef ter hoogte van de cilinder. Draai de schroef volledig uit de deur. De andere schroeven kunnen blijven zitten.
Stap 3: Steek nu de sleutel in de cilinder en beweeg licht naar links of rechts. Als het goed is voelt u dan dat de cilinder los laat, trek deze naar u toe. Laat de cilinder niet los? Dan moet u waarschijnlijk het beslag van de deur nog iets losser draaien, eventueel kunt het ook even aan de andere kant van de deur proberen

Het insteekslot is wat in uw deur zit. De cilinder is slechts het stuk waar u uw sleutel insteekt. Uw slot wordt dus aangedreven door uw cilinder wanneer u de sleutel gebruikt.

Gelijksluitend wil niets anders zeggen dat meerdere cilinders met dezelfde sleutel te openen zijn. Dat levert in de praktijk een hoop gebruiksgemak op en is in bijna alle gevallen te realiseren.